Olde Maten Big five De grauwe klauwier

De afgelopen periode hebben wij u met regelmaat meegenomen met de big five van natuurgebied de Olde Maten.

Het voorjaar hangt in de lucht, er is veel reuring in de natuur, kortom: een mooi moment om jullie kennis te laten maken met de bijzondere planten en dieren in onze eigen achtertuin, de Olde Maten.

De vorige keer is de otter, een van de 'big five' van de Olde Maten, onder de loep genomen.
Dit keer sluiten we af met: De grauwe klauwier!

De grauwe klauwier (Lanius collurio, slachter met oogstreep)

- Afmetingen en gewicht:  Lichaamslengte van 23,5 tot 29 centimeter en een gewicht van 80 tot
                                           125 gram. De grauwe klauwier heeft ongeveer de gtootte van een
                                           merel.
- Kenmerken:                     Middelgrote zangvogel met lange staart en stevige zwarte
                                           haaksnavel. Volwassen mannetjes hebben een grijze kop met een
                                           zwart masker. De onderdelen zijn lichtroze met een witte keel.
                                           Bovendelen zijn kastanjebruin. In vlucht is de grijze stuit en de
                                           zwarte staart met witte zijden aan de staartbasis goed te zien.
                                           Vrouwtjes zijn minder opvallend getekend, met grof schubpatroon op
                                           de lichte onderdelen. De bovendelen zijn oranjebruin. Het grijs op de
                                           kop is wat bruinig en de oogstreep is bruin, evenals de staart.
                                           De grauwe klauwier is een broedvogel van ruige, halfopen gebieden
                                           met opslag van struweel of jong geboomte.
- Voedsel:                          Voedt zich met grote insecten, kleine zoogdieren, reptielen en
                                           jonge/zwakke vogels. Foerageert vaak typisch vanaf hoge tak boven
                                           in struik, om vanaf daar naar de grond te duiken. Vangt soms ook
                                           insecten in de vlucht. De aanwezigheid van flink wat grote insecten
                                           als kevers, bijen en hommels is erg belangrijk, zij vormen de
                                           hoofdmoot van het menu. Verder worden hagedissen, kleine
                                           zoogdieren en jonge vogels gegeten. De naam 'klauwier' slaat op de
                                           gewoonte van de vogels om prooidieren op te hangen aan de doornen
                                           van bramen of andere stekelige struiken en die later op te eten.

- Leefgebied                      Grauwe klauwieren komen voor in kleinschalige, zeer gevarieerde
                                           landschappen, zoals hoogvenen en enkele kleinschalige, oude akker-
                                           en weidelandschappen. Belangrijk is een hoog aanbod aan kleine
                                           gewervelde dieren en aan ongewervelde dieren.

- Voortplanting:                 Broedt van half mei-juli, in een grote struik of kleine boom.
                                          Heeft één legsel met meestal 4-6 eieren. Broedduur 12-16 dagen.
                                          Het vrouwtje broedt, soms assisteert het mannetje daarbij. Slordig
                                          nest meestal relatief laag (1-1,5 meter) in dicht stekelig struikgewas.
                                          In de eerste week na het uitkomen blijft het vrouwtje bij de jongen en
                                          verzamelt alleen het mannetje voedsel. Vliegvlug na 14-16 dagen.
                                          Soms later vanwege slecht weer. Twee weken na het verlaten kunnen
                                          de jongen zelf jagen.

Grauwe Klauwier in de Olde Maten en Rouveense veld:
                                         Vanaf 2007 zijn er zeldzame broedparen van grauwe klauwieren
                                          waargenomen in het Rouveense veld. Ongeveer 8 broedparen.
                                          De grauwe klauwier is vooral een insecteneter; het gaat dan vooral
                                          om grote insecten. Door de variatie in biotopen in de Olde Maten, van
                                          bos, rietvelden tot open water, zijn er veel grote insecten.
                                          Libellen vanuit de sloten en trekgaten, sprinkhanen en krekels in de
                                          extensief gebruikte graslanden en rietveldjes. En natuurlijk veel
                                          andere insecten, zoals kevers, vliegen, vlinders. Met aangepast
                                          maaibeheer rond de broedparen helpt Staatsbosbeheer de grauwe
                                          klauwier een handje Door later te maaien, of stroken te laten staan
                                          kunnen de vogels voldoende voedsel/insecten vinden om hun jongen
                                          groot te krijgen. De grauwe klauwier heeft  een nogal verborgen
                                          levenswijze.

Vogeltrek:                         Lange-afstandstrekke. Vliegt vanaf eind juli-september oostelijk om
                                         de Middellandse Zee heen (evenals vogels uit Spanje!), om te
                                         overwinteren in Zuidelijk Afrika, in Kenia, Tanzania en ten zuiden van
                                         Congo.
                                         Trekt '-s nachts in enkelingen of kleine groepen. Vaak zijn de grauwe
                                         klauwieren pas in mei weer terug in het Nederlands broedgebied.

Geluid:                             Zowel zang als roep niet vaak te horen; zang is een aanhoudend zacht
                                         gebrabbel van rauwe en fluitende klanken, met diverse imitaties van
                                         andere soorten. Roep een hees, nasaal "weh" of "tsjek".

Wist je dat:
- De grauwe klauwier vele streekgebonden bijnamen heeft, zoals; Bruine dorendraaier, Rode
   tuinvalk, Skatekster (F) en de bekendste bijnaam Negendoder,.ook doornendraaier genoemd.
   Volgens een oude sage dood de vogel elke dag negen prooidieren en spies die op doornen of
   prikkeldraad, vandaar! Maar thans is de vogel een indicator geworden voor een soortenrijk
   ecosysteem, met een vriendelijke naam “natuurambassadeur”.
- De mannetjes niet uitgebreid zingen.
- Ze half mei aankomen in Nederland en de bomen en struiken dan al volop in blad zijn.
- De grauwe klauwier niet makkelijk is waar te nemen. Wil je hem / haar spotten, dan moet je
  veel  geduld en een beetje geluk hebben.
- Als je in de toppen van bomen en struiken observeert en op rasterpaaltjes, de favoriete
  jachtplekken van de klauwieren, je de meeste kans hebt deze vogel te zien.