Weidevogelhulp

Hulp boeren nodig voor weidevogelkuikens Staphorsterveld om het grasmaaien te overleven.

Ook in het Staphorsterveld is het gras inmiddels zo hoog dat binnenkort het maaien zal beginnen. In deze tijd komen ook de weidevogelkuikens uit. Maaien en weidevogelkuikens is een slechte combinatie. Gelukkig sparen boeren de nesten in de regel goed tijdens het maaien. Vanaf de tractor kunnen door boer of loonwerker ook nog niet gemarkeerde nesten worden ontdekt.

Maar dat is niet genoeg; te weinig uitgekomen kuikens overleven op het boerenland. Ondanks alle inspanningen van boeren en vrijwilligers gaat het slecht met de weidevogels in het Staphorsterveld. Weidevogelbeschermer Ynske Ypma: ” Ze hebben toch vier, vijf weken nodig om vliegvlug te worden’. Ypma geeft boeren graag tips hoe ze nog meer kunnen helpen: ‘Met nog een beetje meer hulp van de boeren kunnen we de kans dat de wulp en de grutto voor onze streek behouden blijft behoorlijk vergroten’.

De Vereniging voor Weidevogelvrijwilligers Staphorsterveld e.o. is met een gepassioneerde groep vrijwilligers ook dit voorjaar weer razend druk met het markeren van nesten. Waar nodig geven ze boeren graag advies. Ynske Ypma, voorzitter van de vereniging: ‘Een gemarkeerd nest heeft kans te blijven bestaan als er omheen voldoende gras blijft staan. Het advies is minimaal 5 meter bij 5 meter, want als het gras geschud wordt moet dat natuurlijk niet op het nest kunnen belanden. Daardoor zou het broedsel alsnog mislukken. We vragen boeren om daar om te letten, en eventueel gras direct van het nest te verwijderen.’’

Voedsel en dekking  

Pasgeboren kuikens blijven de eerste dagen nadat ze uit het ei komen nog in de buurt van het nest. Daarna gaan ze aan de wandel, en komen terecht in naburige percelen. Om te overleven hebben ze voedsel en dekking nodig. Het voedsel van weidevogelkuikens bestaat uit insecten. De kuikens vangen die in “hoog” gras. Wanneer in één keer alle percelen worden gemaaid valt de voedselbron voor de kuikens dus compleet weg. Ypma: ‘Weet u dat een gruttokuiken per dag wel 10.000 insecten nodig heeft?’

Door het maaien valt niet alleen het voedsel, maar ook de dekking weg. In hoog gras kunnen de kuikens zich goed verschuilen, maar op gemaaid land niet meer. En daar maken allerlei rovers dankbaar gebruik van. Ypma: ‘Kijk maar eens wat je op kaal gemaaid grasland ziet aan ooievaars, reigers, buizerds, kiekendieven en kraaien! En minder zichtbaar, maar wel aanwezig zijn diverse rovers op vier poten, zoals de vos. Zij maken korte metten met de kuikens die ze op compleet kale percelen eenvoudig kunnen vinden.’

Last minute-beheer

Boeren (en loonwerkers) kunnen dus nog steeds enorm helpen. Ze kunnen ervoor zorgen dat kuikens niet sneuvelen tijdens het maaien, schudden en oprapen van het gras. Daarvoor kunnen boeren een financiële vergoeding krijgen. Als ze van plan zijn om te gaan maaien en zien dat er kuikens zijn, kunnen ze - bij het Collectief Noord-West Overijssel voor agrarisch natuurbeheer - bijvoorbeeld een ad hoc pakket voor één seizoen afsluiten. Dat heet last minute-beheer. In het Staphorsterveld kunnen boeren voor alle informatie hierover terecht bij veldcoördinator Egbert Wever van Agrarisch Natuurvereniging (ANV) Horst en Maten ([email protected] - 06 – 27 43 53 61). Op de website van Collectief Noord-West Overijssel is een flyer te downloaden over minute-beheer (www.collectiefnoordwestoverijssel.nl)

Meer kans op overleven weidevogelkuikens: 7 tips voor boeren die gras gaan maaien  

• Let op alarmerende oudervogels (vliegen luid roepend), al voorafgaand aan het maaien. Zij duiden op aanwezige kuikens op het perceel.
• Maai van binnen naar buiten. Dit geldt vooral voor percelen waarin kuikens worden vermoed.
• Maai percelen waarin zich kuikens bevinden niet ‘s nachts.
• Vraag uitgesteld maaibeheer aan. Bedrijven met legselbeheer kunnen daarvoor terecht bij de veldcoördinator van ANV Horst en Maten. Hier staat een vergoeding tegenover.
• Vang kuikens en zet ze in een naastliggend perceel, dat uiteraard niet op heel korte termijn ook wordt gemaaid.
• Maai niet alle percelen tegelijkertijd. Laat tussen gemaaide percelen, ongemaaide percelen staan die enkele dagen tot een week later gemaaid worden of laat stroken gras staan. Hierdoor ontstaat een mozaïekpatroon en kunnen kuikens zich verbergen.
• Overleg eventueel met de buren omtrent het maaibeleid. In onderling overleg kan meer voor de kuikens worden bereikt.